De apostel Johannes is een van de meest prominente figuren in het Nieuwe Testament en speelt een belangrijke rol in het christendom. Johannes wordt vaak aangeduid als “de geliefde discipel” en wordt traditioneel gezien als de auteur van het Evangelie van Johannes, de drie brieven van Johannes (1, 2 en 3 Johannes), en het boek Openbaring. Hij was een van de twaalf discipelen van Jezus en stond bekend om zijn diepe liefde en toewijding aan de Heer. Maar wie was hij precies, en welke rol speelde hij in het plan van God volgens de Bijbel?
Johannes’ roeping en discipelschap
Johannes was de zoon van Zebedeüs en Salomé, en had een broer genaamd Jakobus, die ook een discipel van Jezus was. Samen met hun vader waren Johannes en Jakobus vissers aan het Meer van Galilea. Jezus riep hen tot discipelschap terwijl zij hun netten aan het repareren waren. Ze volgden Jezus onmiddellijk, waarmee ze hun oude leven achterlieten om deel te nemen aan de missie van Christus (Mattheüs 4:21-22).
Johannes was een van de drie discipelen die tot de binnenste kring van Jezus behoorden, samen met Petrus en Jakobus. Deze drie discipelen waren aanwezig bij enkele van de meest intieme en cruciale momenten van Jezus’ bediening, zoals de genezingen, de transfiguratie op de berg Tabor, en het gebed in de tuin van Gethsémané (Marcus 9:2, 14:33).
De geliefde discipel
Johannes wordt in zijn eigen evangelie meermaals genoemd als “de discipel die Jezus liefhad” (Johannes 13:23). Deze benaming wijst op de bijzondere band tussen Jezus en Johannes. Tijdens het Laatste Avondmaal lag Johannes aan de boezem van Jezus, wat een teken van grote nabijheid en vertrouwen was. Bij de kruisiging was Johannes de enige mannelijke discipel die aanwezig was. Jezus droeg hem op om voor Zijn moeder Maria te zorgen, wat de nauwe band tussen hen beiden benadrukte (Johannes 19:26-27).
Het Evangelie van Johannes
Johannes schreef zijn evangelie met een duidelijk doel: om de lezers te overtuigen dat Jezus de Christus is, de Zoon van God, en dat zij door het geloof in Hem het eeuwige leven mogen ontvangen (Johannes 20:31). Zijn evangelie is uniek in vergelijking met de synoptische evangeliën (Mattheüs, Marcus, en Lucas). Waar de synoptische evangeliën voornamelijk een chronologisch verslag geven van Jezus’ leven, richt Johannes zich vooral op de diepere, spirituele betekenis van Jezus’ woorden en daden.
Het Evangelie van Johannes begint met een krachtige proloog die de goddelijkheid van Jezus benadrukt: “In den beginne was het Woord, en het Woord was bij God, en het Woord was God” (Johannes 1:1). Deze woorden verbinden Jezus direct met de schepping en tonen aan dat Hij niet alleen een profeet of leraar was, maar dat Hij het vleesgeworden Woord van God is.
Johannes beschrijft zeven “tekenen” of wonderen van Jezus, waaronder de opwekking van Lazarus uit de dood, die dienen om de goddelijke aard van Jezus te openbaren. Ook bevat het evangelie de bekende “Ik ben”-uitspraken van Jezus, zoals “Ik ben het brood des levens” en “Ik ben de weg, de waarheid en het leven” (Johannes 6:35, 14:6).
De brieven van Johannes
Naast het evangelie schreef Johannes drie brieven die gericht zijn aan de vroege christelijke gemeenschappen. Deze brieven bevatten veel thema’s zoals liefde, waarheid, en geloof. In 1 Johannes legt hij sterk de nadruk op de liefde van God en hoe deze liefde zichtbaar moet worden in de levens van gelovigen: “Wij hebben Hem lief, omdat Hij ons eerst liefgehad heeft” (1 Johannes 4:19).
Johannes waarschuwt ook voor valse leraren en benadrukt het belang van het vasthouden aan de waarheid. In 2 Johannes spreekt hij over het belang van het blijven in de leer van Christus, terwijl 3 Johannes een persoonlijke brief is gericht aan Gajus, waarin Johannes gastvrijheid en geloofsvolharding prijst.
Het boek Openbaring
Het laatste boek in de Bijbel, Openbaring, wordt ook toegeschreven aan Johannes. Dit profetische boek beschrijft de visioenen die Johannes ontving terwijl hij verbannen was naar het eiland Patmos. Openbaring biedt een blik op de eindtijd en de ultieme overwinning van God over het kwaad. Het bevat krachtige beelden van het Nieuwe Jeruzalem, de wederkomst van Christus, en het laatste oordeel.
In het boek Openbaring moedigt Johannes de gelovigen aan om standvastig te blijven ondanks de vervolgingen die ze ervaren. Hij spreekt van de terugkeer van Jezus als Koning der koningen en de uiteindelijke oprichting van Gods eeuwige koninkrijk.
Johannes’ laatste jaren
Volgens de kerkelijke traditie bracht Johannes zijn laatste jaren door in Efeze, waar hij als een geestelijk leider de vroege kerk diende. Er wordt ook aangenomen dat hij de enige apostel was die een natuurlijke dood stierf, in tegenstelling tot de meeste andere apostelen die de marteldood stierven. Zijn nalatenschap leeft voort door zijn geschriften, die miljoenen gelovigen over de hele wereld inspireren.
Conclusie
De apostel Johannes was een man van diepe liefde en geloof. Zijn relatie met Jezus, zowel als discipel als schrijver van enkele van de meest theologisch diepe boeken in het Nieuwe Testament, toont een man die de intimiteit van het wandelen met God kende. Zijn boodschap van liefde, waarheid en het eeuwige leven door Christus blijft een bron van kracht en inspiratie voor gelovigen door de eeuwen heen.
