Het verhaal van de Barmhartige Samaritaan wordt verteld in het Nieuwe Testament van de Bijbel, in het Evangelie volgens Lucas, hoofdstuk 10, verzen 25-37. In dit verhaal stelt een wetgeleerde Jezus op de proef door te vragen: “Meester, wat moet ik doen om eeuwig leven te beërven?” Jezus antwoordt met een vraag over wat in de wet staat en de man antwoordt met het gebod om God lief te hebben met heel je hart en je naaste als jezelf.
Jezus vertelt dan het verhaal van een man die van Jeruzalem naar Jericho reisde en onderweg werd overvallen, geslagen en voor dood achtergelaten. Een priester en een Leviet zagen de man, maar liepen aan de andere kant van de weg voorbij. Een Samaritaan, die traditioneel werd geminacht door de Joden, stopte wel om de man te helpen. Hij verzorgde zijn wonden, zette hem op zijn eigen rijdier en bracht hem naar een herberg. Hij betaalde de herbergier voor de zorg van de man en beloofde bij zijn terugkeer eventuele extra kosten te vergoeden.
Jezus gebruikt dit verhaal om te illustreren dat barmhartigheid en liefde voor anderen, ongeacht hun achtergrond of afkomst, essentieel zijn om het koninkrijk van God binnen te gaan. Hij bevestigt dat de naaste in dit verhaal degene is die barmhartigheid toont, en spoort de wetgeleerde aan om op dezelfde manier te handelen.
Wat is de boodschap van de Barmhartige Samaritaan
De boodschap van het verhaal van de Barmhartige Samaritaan uit de Bijbel is veelzijdig en heeft betrekking op verschillende aspecten van menselijk gedrag en ethiek:
- Definitie van ‘Naaste’: Het verhaal daagt de traditionele opvattingen uit over wie als ‘naaste’ wordt beschouwd. In plaats van te beperken tot familie, vrienden of leden van dezelfde gemeenschap, breidt Jezus het concept van ‘naaste’ uit tot iedereen, inclusief degenen die maatschappelijk of cultureel anders zijn.
- Barmhartigheid en Mededogen: De Samaritaan toont barmhartigheid en mededogen voor de gewonde man, ook al is er een diepgewortelde vijandigheid tussen Joden en Samaritanen. Dit illustreert dat mededogen en liefdadigheid universele waarden zijn die boven culturele of religieuze verschillen uitstijgen.
- Handelen boven Geloofsovertuigingen: Het verhaal benadrukt het belang van handelen boven het simpelweg hebben van religieuze overtuigingen. De priester en de Leviet, die religieuze wetten zouden moeten naleven, tonen geen mededogen, terwijl de Samaritaan, die misschien als minder religieus wordt gezien, daadwerkelijke hulp biedt.
- Verantwoordelijkheid voor Elkaar: Het verhaal spoort mensen aan om verantwoordelijkheid te nemen voor het welzijn van anderen, zelfs als dit ongemakkelijk of lastig is. De Samaritaan neemt de tijd, moeite en financiële lasten op zich om voor een vreemde te zorgen.
- Omverwerpen van Vooroordelen: Door een Samaritaan als de held van het verhaal te maken, daagt Jezus vooroordelen en stereotypen uit. Dit toont aan dat goedheid en moraliteit niet gebonden zijn aan etnische of religieuze identiteiten.
- Praktische Toepassing van Liefde: De Barmhartige Samaritaan toont aan dat liefde praktisch en actief moet zijn; het is niet genoeg om liefde te belijden zonder deze in daden om te zetten.
In essentie is de boodschap van de Barmhartige Samaritaan dat echte liefde en barmhartigheid geen grenzen kennen en dat men moet handelen met mededogen en vriendelijkheid jegens alle mensen, ongeacht hun achtergrond of omstandigheden.